עשרת הדיברות (Dekalog)

עשרת הדיברות

(aszeret hadibrot)

Dziesięć Słów

“I był tam Mojżesz u JHWH czterdzieści dni i czterdzieści nocy, i nie jadł chleba, i nie pił wody. I napisał na tablicach słowa przymierza - Dziesięć Słów.” (Wj 34:28)
“A On napisał na tablicach pismem, jak poprzednio, Dziesięć Słów, które JHWH do was wyrzekł na górze spośród ognia w dniu zgromadzenia, i dał mi je JHWH.” (Pwt 10:4)
Wtedy mówił Bóg wszystkie te słowa:
(1)  Ja jestem JHWH, twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli.
(2)  Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie! Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią! Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył, ponieważ Ja JHWH, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym, który karze występek ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia względem tych, którzy Mnie nienawidzą. Okazuję zaś łaskę aż do tysiącznego pokolenia tym, którzy Mnie miłują i przestrzegają moich przykazań.
(3)  Nie będziesz wzywał imienia Boga twego, JHWH, do czczych rzeczy, gdyż JHWH nie pozostawi bezkarnie tego, który wzywa Jego imienia do czczych rzeczy.
(4)  Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić. Sześć dni będziesz pracować i wykonywać wszystkie twe zajęcia. Dzień zaś siódmy jest szabatem ku czci twego Boga, JHWH. Nie możesz przeto w dniu tym wykonywać żadnej pracy ani ty sam, ani syn twój, ani twoja córka, ani twój niewolnik, ani twoja niewolnica, ani twoje bydło, ani cudzoziemiec, który mieszka pośród twych bram.  W sześciu dniach bowiem uczynił JHWH niebo, ziemię, morze oraz wszystko, co jest w nich, w siódmym zaś dniu odpoczął. Dlatego pobłogosławił JHWH dzień szabatu i uznał go za święty.
(5)  Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi, którą twój Bóg, JHWH, da tobie.
(6)  Nie będziesz zabijał.
(7)  Nie będziesz cudzołożył.
(8)  Nie będziesz kradł.
(9)  Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek.
(10)  Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego. Nie będziesz pożądał żony bliźniego twego, ani jego niewolnika, ani jego niewolnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do bliźniego twego.
Wtedy cały lud, słysząc grzmoty i błyskawice oraz głos trąby i widząc górę dymiącą, przeląkł się i drżał, i stał z daleka. (Wyjścia 20,1-18)
(Podział według głównego nurtu judaizmu.)

Dodatek

Nazwa Dekalog po raz pierwszy pojawia się w pismach Ireneusza i Klemensa Aleksandryjskiego. Pochodzi ona od wyrażenia greckiego touV deka lo gouV, które jest tłumaczeniem hebrajskiego tekstu: aszeret hadibirot (Wj 34,28; Pwt 10,4) - “dziesięć słów”. Mamy dwie recenzje Dekalogu (Wj 20,2-17; Pwt 5,6-21). W ogólnych zarysach teksty są zgodne, różnią się jednak w szczegółach. Egzegeci poszukują tekstu najstarszego, usiłują zrekonstruować tzw. Pradekalog, dziesięć najbardziej zwięzłych i krótkich przykazań. Pradekalog według propozycji A. Soggina:
Prolog: Ja jestem Jahwe, twój Bóg, którym cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli (Wj 20,2;  Pwt 5,6)

1. Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie (Wj 20,3; Pwt 5,7)
2. Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu (Wj 20,4; Pwt 5,8)
3. Nie będziesz wzywał imienia Boga twego nadaremno (Wj 20,7;Pwt 5,11)
4. Pamiętaj i odpoczywaj w dniu szabatu (Wj 20,8;Pwt 5,12)
5. Czcij ojca twego i matkę twoją (Wj 20,12 ;Pwt 5,16)
6. Nie będziesz zabijał. (Wj 20,13;Pwt 5,17)
7. Nie będziesz cudzołożył. (Wj 20,17;Pwt 5,18)
8. Nie będziesz kradł. (Wj 20,15;Pwt 5,19)
9. Nie będziesz mówił kłamstwa (Wj 20,16;Pwt 5,20)
10. Nie będziesz pożądał (Wj 20,17;Pwt 5,21).

Ciekawostki:
620 liter Dekalogu symbolizuje 613 przykazań Tory i 7 praw Noachitów.
Dekalog nie pojawia się w żydowskiej liturgii (jako element stały, gdyż występuje w czytaniu na święto Szawuot), aby zapobiec heretyckiemu przypuszczeniu, że tylko Dziesięć Słów pochodzi od Boga, a inne części Tory nie mają boskiego rodowodu.
Prawa Noachitów: siedem praw, których według judaizmu powinni przestrzegać goje. Wypływają one z nakazu danego Adamowi (Rdz 2,16) i przymierza zawartego z Noem po Potopie (Rdz 9,4). Istnieje kilka wersji tych praw, lecz powszechnie przyjmuje się, że synom Noego zabrania się:

1. bałwochwalstwa,
2. bluźnierstwa,
3. mordowania,
4. rozwiązłości seksualnej,
5. rabunku,
6. zjadania części wyrwanej z ciała żywego zwierzęcia

oraz powinni:
7. stworzyć system sądowniczy.

(por. Dz 15,28.29). Inne przykazania Tory według opinii rabinistycznych obowiązują wyłącznie Żydów, choć nie-Żydzi mogą się im wedle swej woli podporządkowywać. Goj przestrzegający tych przepisów (7 Praw Noachitów) zostanie zaliczony do sprawiedliwych wśród narodów świata, którym dany będzie udział w Olam Haba (Przyszły Świat).
Dane zaczerpnięto z:
Red. Lech Stachowiak, Wstęp do Starego Testamentu, Pallottinum, Poznań 1990
Alan Unterman, Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, Książka i Wiedza, Wa-a 1994